Polikistik Over Sendromu’nda Rahim (Uterus) Kanseri

Çoğunlukla Human Papilloma Virüs (HPV) enfeksiyonunun neden olduğu rahim ağzı (serviks) kanserinin polikistik over sendromu ile bir ilişkisi yoktur. Rahim ağzı kanseri polikistik over sendromu olan kadınlarda diğer kadınlarda görüldüğünden daha çok görülmemektedir. Fakat, rahim iç tabakası (endometriyum) kanseri polikistik over sendromu olan kadınların bir kısmında görülen kilo fazlalığı, şişmanlık, insülin direnci, şeker hastalığı ve adetlerin gecikmesi ve uzun süre adet olamama durumları ile ilişkilidir(1,2,3). Bu nedenle rahim iç tabakası kanseri polikistik over sendromu olan kadınların bir kısmında daha fazla görülmektedir(4,5,6).

Polikistik over sendromu’nda iki  neden rahim iç tabakası (endometriyum) kanseri ihtimalini arttırmaktadır;

1-Normal bir adet döngüsünde östrojen hormonu adet kanamasında vajinadan dışarı atılacak olan rahim iç tabakasının (endometriyum) kalınlaşmasını sağlar. Yumurtlamadan sonra üretilen progesteron hormonu da bu kalınlaşan tabakayı adet kanaması ile birlikte dışarı atarak rahim iç zarının tekrar incelmesine neden olur. Polikistik over sendromu olan kadınların bir bölümünde yumurtlama olmadığı için progesteron hormonu üretilemez. Bu nedenle görülen uzun süre adet olamama durumu rahim iç tabakasının fazla miktarda kalınlaşmasına neden olur(7). Burada ”uzun süre adet olamama” derken  polikistik over sendromu olan kadınların çoğunda görülen 10-15 günlük gecikmeler kastedilmemektedir. Rahim iç tabakası kalınlaşmasına bağlı görülen kanser çoğunlukla 6-12 ayda bir adet kanaması olan veya adet kanaması hiç olmayan polikistik over sendromu olan kadınlarda karşımıza çıkmakla birlikte nadiren çok az adet düzensizliği olan veya adet düzensizliği olmayan fazla kilolu, şişman ve insülin direnci olan kadınlarda da görülebilmektedir(12). 

2-Polikistik over sendromu olan fazla kilolu veya şişman kadınlarda karın ve bel bölgesinde biriken yağ dokusunda erkeklik hormonları özellikle androstenedione rahim iç tabakasını kalınlaştıran östrojen hormonuna dönüşmektedir(8). İnsülin direnci olanlarda fazla miktarda üretilen insülin hormonu östrojen hormonunu bağlayarak onu etkisiz hale getiren karaciğerde üretilen sex hormon binding globulin (SHBG) miktarını azaltmaktadır (8,9). SHBG azaldığı için rahim iç tabakasını kalınlaştıran serbest dolaşan östrojen miktarı artmaktadır (10). İnsülin hormonu aynı zamanda yumurtalıkta östrojen hormonuna dönüşen erkeklik hormonlarından testosteron ve yağ dokusunda östrojen hormonuna dönüşen androstenedione üretimini arttırmaktadır(11). Bu durum östrojen hormonu üretiminin daha fazla artmasına neden olmaktadır. Östrojen hormonu üretiminin artmasına bağlı olarak rahim iç tabakası (endometriyum) daha fazla kalınlaşmaktadır.

Kalınlaşan rahim iç tabakasının dökülerek atılması sonucunda bu kişilerde;

a-uzun süre devam eden, fazla miktarda, koyu renkli, pıhtılı kanamalar,

b-uzun süre devam eden az miktarlarda (lekelenme) adet kanamaları görülebilmektedir.

Bu  şekilde kanamalara neden olan rahim iç zarı kalınlaşmalarının hepsi rahim iç tabakası kanseri anlamına gelmemektedir. Her rahim iç tabakası kalınlaşması kansere dönüşmemektedir. Bunların ancak bir bölümünün rahim iç tabakası kanseri olduğu görülmektedir.

Kaynaklar

1-Anthropometry, physical activity, and endometrial cancer risk: results from the Netherlands Cohort Study. Schouten, L.J., R.A. Goldbohm, and P.A. van den Brandt. J Natl Cancer Inst, 2004. 96(21): p. 1635-8.

2-Zhao, J., et al., Effects of insulin on proliferation and apoptosis of endometrial carcinoma cell. Zhonghua Fu Chan Ke Za Zhi, 2007. 42(10): p. 696-700.

3-Gunter, M.J., et al., A prospective evaluation of insulin and insulin-like growth factor-I as risk factors for endometrial cancer. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev, 2008. 17(4): p. 921-9.

4-Risk of endometrial, ovarian and breast cancer in women with polycystic ovary syndrome: a systematic review and meta-analysis. Barry JA, Azizia MM, Hardiman PJ. Hum Reprod Update. 2014 Sep-Oct;20(5):748-58.

5-Polycystic ovary syndrome and endometrial carcinoma. Hardiman P, Pillay OC, Atiomo W.Lancet. 2003 May 24;361(9371):1810-2.

7-Case-control study of endogenous steroid hormones and endometrial cancer. Potischman N et al. J Nath Cancer Inst. 1996 Aug 21;88(16):1127-35.

8-Regulation of sex hormone binding globulin (SHBG) production in Hep G2 cells by insulin. Plymate, S.R., et al. Steroids, 1988. 52(4): p. 339-40.

9-A direct effect of hyperinsulinemia on serum sex hormone-binding globulin levels in obese women with the polycystic ovary syndrome.Nestler, J.E., et al. J Clin Endocrinol Metab, 1991. 72(1): p. 83-9.

10-Differences in free estradiol and sex hormone-binding globulin in women with and without premenstrual dysphoric disorder.Thys-Jacobs S, McMahon D, Bilezikian JP. J Clin Endocrinol Metab. 2008 Jan;93(1):96-102.

11-Peripheral aromatization as a risk factor for breast and endometrial cancer in postmenopausal women: a review. Enriori CL, Reforzo-Membrives J. Gynecol Oncol. 1984 Jan;17(1):1-21.

12-Ultrasound and menstrual history in predicting endometrial hyperplasia inpolycystic ovary syndrome. Cheung AP. Obstet Gynecol. 2001 Aug;98(2):325-31.